Hà Nội, ngày 04  tháng 10 năm 2018

(Về kết luận về nguyên nhân cá chết là

RẤT PHẢN KHOA HỌC VÀ CÓ HẠI CHO ĐẤT NƯỚC)

Tôi là Nguyễn Đức Thắng, cán bộ đã về hưu năm 2008. Tôi được Nhà nước cử đi học tập và chuyển tiếp nghiên cứu tại nước CHXHCN Tiệp Khắc từ năm 1967 – 1977, có quá trình công tác gồm hơn 10 năm tại Viện Kỹ thuật quân sự Bộ Quốc phòng, khoảng 10 năm tại Viện Khoa học Việt Nam (nay là Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam) và 10 cuối tại Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Tôi yêu thích và quan tâm đến lĩnh vực Môi trường và Phát triển bền vững. Sau khi về hưu tôi nghiên cứu sâu về NHỮNG VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN CỦA VIỆT NAM TRONG MỘT XÃ HỘI SINH THÁI. Tôi đã có một số bài viết phân tích khoa học cho thấy một số chủ trương, chính sách mà các Bộ, ngành tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ, không xuất phát từ những qui luật, quan điểm cơ bản của một xã hội sinh thái nên đang là rất có hại cho đất nước. Chất lượng khoa học của những tham mưu mà các Bộ, ngành trình Thủ tướng Chính phủ đang là rất báo động. Do vậy đất nước ta có kết quả của Phát triển nhưng không có hiệu quả của Phát triển. Hiệu quả của Phát triển mới là mấu chốt để chúng ta thu hẹp khoảng cách với các nước trong khu vực.

Trong thư này tôi muốn trình với các đồng chí lãnh đạo cao nhất của đất nước và lãnh đạo các Bộ, ngành một vấn đề khoa học cơ bản và quan trọng của đất nước vì các đồng chí cho đến nay vẫn phải nghe sai, hiểu sai và nói sai về NGUYÊN NHÂN CÁ CHẾT TRONG SỰ CỐ MÔI TRƯỜNG BIỂN LỊCH SỬ TẠI BỐN TỈNH DUYÊN HẢI MIỀN TRUNG. Đây cũng là sự cố môi trường biển lịch sử của Thế giới.

Sáng ngày 6/4/2016 bỗng nhiên xuất hiện cá chết trắng ngoài biển, nổi mênh mông và trôi dạt vào bờ. Bắt đầu từ biển Vũng Áng (Hà Tĩnh), nơi có ống xả ngầm nước thải lớn được cấp phép của công ty Formosa Hà Tĩnh, 2 ngày sau lan rộng vào Thừa Thiên - Huế, tổng chiều dài khoảng 200km. Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định giao Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam xác định nguyên nhân cá chết. Bộ TN&MT, Bộ Công An, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và PTNT cùng phối hợp. Bộ KH&CN đã thành lập Hội đồng các chuyên gia KH&CN quốc gia xác định nguyên nhân cá chết.

Ngày 30/6/2016 Văn phòng Chính phủ đã họp báo công bố kết luận chính thức về nguyên nhân cá chết là do CÁC ĐỘC TỐ PHENOL VÀ XIANUA KẾT DÍNH TRONG MỘT LỚP MÀNG NHẦY NHƯ TẤM CHĂN DI ĐỘNG, HÚT NHẢ ĐỘC TỐ GÂY RA.

Thủ phạm chính xác là Formosa Hà Tĩnh. Nhưng kết luận về nguyên nhân cá chết thì rất sai và rất phản khoa học. Vì nó đối kháng với nhiều thực tế hiện trường, với một số qui luật môi trường tự nhiên, với khái niệm trụ cột của môn độc tố học (toxicology), với thông lệ thế giới giải thích nguyên nhân cá chết hàng loạt sau một đêm.

Thực ra cá đã chết vì do nhà thầu phụ trong xử lý nước thải và sự cố mất điện, đã đổ vào biển 2.500m3 nước thải của công đoạn xúc rửa, tẩy gỉ một loạt các hệ thống đường ống kim loại. Công ty Formosa Hà Tĩnh khai báo đã sử dụng 245 tấn hóa chất cho công việc này, trong đó chủ yếu là axit clohydric (HCl) và xút (NaOH). Trong nước thải này có chứa khoảng 5 tấn cation sắt hai Fe²⁺ “tham ăn” oxy, làm cạn kiệt hết oxy hòa tan vốn luôn khan hiếm trong nước tầng đáy, tạo thành vùng chết kéo dài hơn 150km đối với tôm cá. Cá đã chết vì thiếu oxy. Một cái chết an lành và nhân đạo.

Việc kết luận cá chết vì các độc tố phenol và xianua đã làm xã hội căng thẳng, biểu tình đã diễn ra ở một số nơi; sản xuất và kinh doanh của ngư dân vùng biển miền Trung bị đình đốn; các đại biểu Quốc hội đã gây sức ép lên Chính phủ và Bộ Tài Nguyên và Môi trường. Những người xấu cho đến nay vẫn còn cơ hội, lợi dụng kết luận này để kích động dân chúng gắn với tình hình căng thẳng ở Biển Đông với Trung Quốc.

Ngày 01/8/2016 tôi đã gửi thư kèm bài viết “Cần trả lại chân lý khoa học cho kết luận về nguyên nhân cá chết” tới các Bộ, ngành liên quan. Tuy nhiên cho đến nay đã hơn 2 năm, kết luận sai lầm về nguyên nhân cá chết vì các độc tố hóa học phenol và xianua vẫn được bảo vệ, duy trì, không được công bố thay đổi.

Trên mạng có thể tìm thấy thông tin Bộ KH&CN đến nay đã có truyền thống lịch sử 60 năm và Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam cũng hơn 40 năm thành lập và hoạt động. Hiến pháp của đất nước cũng luôn qui định KH&CN là quốc sách hàng đầu của đất nước. Mạng lưới các trường, viện nghiên cứu KH&CN đã phát triển rộng khắp, từ tất cả các Bộ, ngành Trung ương đến địa phương. Sứ mệnh, tầm nhìn, mục tiêu và tôn chỉ của Bộ KH&CN và Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam đều rất trong sáng và thanh cao. Chi cho nghiên cứu KH&CN từ lâu đã đạt 2% tổng chi NSNN. Cách đây hơn chục năm, hàng loạt các Phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia và rất nhiều các chương trình nghiên cứu KH&CN trọng điểm cấp Nhà nước, cho các lĩnh vực khác nhau đã được đầu tư. Đến nay, đất nước chúng ta đã có khoảng 25.000 tiến sĩ và với kinh phí chi cho KH&CN trên 25.000 tỷ đồng/năm. Đấy là những kết quả của đầu tư cho KH&CN, tuy nhiên hiệu quả thì không thấy.

Trong nghiên cứu khoa học, phụ thuộc vào năng lực và trình độ của mỗi người nên việc đưa ra những kết quả sai, quan điểm sai là chuyện bình thường. Do vậy luôn cần có những tranh luận và phản biện. Việc công nhận những kết quả đúng, quan điểm đúng, những chân lý của khoa học để sửa sai và hoàn thiện bản thân là rất đáng được trân trọng, không khó xử như phải đấu tranh với tham nhũng. Hiện nay trên mạng đang tràn ngập những thông tin về ý kiến của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng như dưới đây:

"Hôm nay tôi nói công khai, cũng có lúc bên công an, quân đội tâm tư, xin xử lý nội bộ hoặc nói thế nào để không làm mất uy tín hai cơ quan này", Tổng bí thư thẳng thắn nêu và cho rằng việc che giấu, bưng bít mới dẫn đến mất uy tín.

"Công khai là thanh bảo kiếm chữa lành các vết thương, phải phanh phui nó ra, cắt bỏ nó đi thì mới chống được tệ nạn”.

Đảng ta đã từ lâu lấy tư tưởng, đạo đức, phong cách và lối sống của Bác Hồ là kim chỉ nam cho việc xây dựng cương lĩnh, đường lối, chính sách phát triển đất nước và cho công tác xây dựng Đảng. Theo Bác Hồ việc biết tiếp thu và sửa chữa khuyết điểm là một phẩm chất chính trị tốt.

Hiện Hội nghị Trung ương 8, khoá XII đang diễn ra tại Hà Nội, đang bàn về dự thảo quy định trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Bí thư, ủy viên Ban chấp hành Trung ương, cho thấy những lãnh đạo cao nhất của đất nước đang rất nghiêm khắc với bản thân, vậy lẽ nào cấp dưới lại không thực hiện, không nhận sai và sửa sai?

Những năm gần đây, toàn dân thường được nghe trên TV, đài báo thông tin về Thủ tướng Chính phủ quan tâm, lắng nghe và kêu gọi các nhà khoa học trong và ngoài nước đóng góp ý kiến, hiến kế xây dựng đất nước, thậm chí cả những ý kiến trái chiều, khác quan điểm.

Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên kỹ thuật số, cách mạng công nghiệp 4.0, không những triệu triệu người kết nối và chia sẻ thông tin với nhau không biên giới, mà còn kết nối với các máy móc, thiết bị điện trong gia đình, đó chính là thế giới VẠN VẬT KẾT NỐI (Internet of things. IoT). Chính phủ đang triển khai mạnh mẽ đề án Chính phủ điện tử. Hầu hết các cơ quan Bộ, ngành, các viện nghiên cứu, các  trường đại học đều có website và các địa chỉ emails.

Vì tất cả những lý do nêu trên, vì Bộ KH&CN là cơ quan chủ trì, tôi nghĩ Bộ KH&CN hoàn toàn không nên bắt nhân dân cả đất nước, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước,  Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, gần 200 đồng chí ủy viên BCH Trung ương Đảng, tất cả đại biểu Quốc hội mãi phải nghe sai, hiểu sai và nói sai về nguyên nhân cá chết.

Vì chất lượng khoa học của những tham mưu về chủ trương, chính sách, giải pháp mà các cơ quan Bộ, ngành trình Thủ tướng Chính phủ đang là rất báo động, có hại cho đất nước (mọi chi tiết xin xem tại website nguyenducthang.vn), do vậy Bộ KH&CN rất cần phải làm cuộc cách mạng trong quản lý sao cho hàng năm sử dụng 25.000 tỷ đồng chi cho sự nghiệp phát triển KH&CN có hiệu quả.

Nền nông nghiệp và công nghiệp của Việt Nam không nên mãi mãi chỉ nhập khẩu máy móc, vật tư, thiết bị, mua công nghệ về gia công, lắp ráp, vận hành và làm thuê.

Kính mong Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ và các Phó Thủ tướng, lãnh đạo các Bộ, ngành liên quan xem xét, quyết định.

Nguyễn Đức Thắng, địa chỉ thường trú xxxxx. BÀI VIẾT ĐÍNH KÈM