TẠI SAO LẠI KHÔNG SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN/TRÍ TUỆ NHÂN TẠO TRONG QUẢN LÝ ĐẠI DỊCH COVID-19?

Quan điểm cách ly, ngăn ngừa là nguyên tắc quan trọng hàng đầu trong phòng chống đại dịch. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện chúng ta đã thực hiện cách ly đám đông với đám đông, lấy đám đông khỏe mạnh làm trung tâm để phục vụ, bảo vệ. Nguyên tắc cách ly, phòng ngừa là cốt lõi. Đúng vậy! nhưng các biện pháp thực hiện cách ly lại thực sự không hiệu quả. Chúng ta đã không lấy chính người bệnh làm trung tâm, trọng điểm để cách ly và phục vụ. Chúng ta đã giành phần lớn tài nguyên, nguồn lực được huy động để phục vụ đám đông khỏe mạnh bị nghi ngờ có mầm bệnh.

Một người bị nhiễm bệnh, cả làng đó bị cách ly, phong tỏa. 10 người bị nhiễm bệnh, cả thành phố đó bị cách ly, phong tỏa. 100 người bị nhiễm bệnh, cả đất nước đó bị cách ly. Việc cách ly, phong tỏa một làng hay một khu phố, tạm gọi là thời kỳ đầu của dịch, những tác động đến sản xuất kinh doanh còn nhỏ là không có vấn đề gì. Tuy nhiên, đối với việc cách ly, phong tỏa một thành phố lớn chúng ta cần xem xét đến vấn đề hiệu quả, ưu tiên cho giải pháp tốt hơn. Tại sao chúng ta không nghĩ đến cách làm cho 100 người bệnh đó và 1.000 người nghi ngờ có tiếp xúc với họ tự xuất hiện, tự tách ra khỏi đám đông, tự cách ly hoặc đến bệnh viện điều trị; để toàn thành phố, triệu triệu người không có mầm bệnh vẫn hoạt động bình thường?

Chúng ta đã ưu tiên và huy động nhiều nguồn lực cho cách ly toàn là những người khỏe mạnh, với những người khỏe mạnh, trong đó có lẫn một hai người có bệnh. Tạm gọi những tiếp xúc này, đám đông này là những “bóng ma”, vì chúng ta không biết bao nhiêu phần nghìn trong đó có ủ bệnh, còn lại phần lớn là khỏe mạnh. Vào giai đoạn khủng hoảng, chúng ta không thể có đủ nguồn lực để đáp ứng, cách ly các bóng ma.

Vì lấy các bóng ma làm trọng tâm nên chúng ta đã lãng phí nguồn lực một cách to lớn. Dẫn đến quá tải, căng thẳng nguồn lực để đáp ứng, chăm sóc số ít bệnh nhân Covid-19. “Vỡ trận” không đáng có, trầm trọng không đáng có do chính các bóng ma tạo nên.

Từ 01/12/2019 xuất hiện bệnh nhân đầu tiên ở Vũ Hán, đến ngày 26/3, mặc cho bao  nhiêu cố gắng, nỗ lực đã bỏ ra, Covid-19 đã xuất hiện ở 198 quốc gia, vùng lãnh thổ, khiến hơn 467.000 người nhiễm bệnh. Rất mừng là hiện thành phố Vũ Hán đã kiểm soát được vài ngày không có bệnh nhân mới. Tuy nhiên Vũ Hán buộc phải đối diện với thách thức tiếp nhận Covid-19 ngược lại, từ toàn Trung Quốc và các nước khác đổ vào. Chưa một nhà tiên tri nào có thể trả lời cho câu hỏi “Thực hiện cách ly, phong tỏa bao nhiêu lâu nữa thì đại dịch Covid-19 sẽ được xóa bỏ như các đại dịch SARS, MERS, EBOLA?”

Lĩnh vực robot (người máy) đang ở đỉnh cao của sự phát triển. Đã có quá trình phát triển hơn 30 năm rồi. Nếu bạn vào nhà máy sản xuất ô tô Vinfast của Tập đoàn VinGroup bạn sẽ thấy choáng ngợp những robot hoạt động. Niềm tự hào của ngành công nghiệp Việt Nam. Con người giỏi lắm chỉ làm việc được 12 giờ/ngày kèm thêm nghỉ giải lao nữa, trong khi người máy có thể làm việc 24/24 giờ không cần nghỉ giải lao.

Hiện nay, trí tuệ nhân tạo (phần mềm máy tính) trong một số lĩnh vực đã thắng con người. Ví dụ như trong lĩnh vực cờ vua, cờ tướng. Những vua cờ Thế giới đều đã chịu thua nhanh chóng các phần mềm máy tính chơi cờ. Nhiều xe ô tô đi trong đường phố sẽ do trí tuệ nhân tạo lái, điều khiển. Phần mềm máy tính dịch tiếng Việt – Anh và ngược lại có đầy trên mạng và chẳng mất một xu. Nếu bạn copy cả bài báo tiếng Việt dài 5 trang khổ giấy A4 vào bên tiếng Việt thì sau VÀI GIÂY bạn sẽ có bản dịch tiếng Anh. Nếu bài báo này có 50 đoạn, bạn chia cho 50 người siêu giỏi Việt – Anh, mỗi người phải cần đến vài phút mới xong. Tôi đã thử một trí tuệ nhân tạo dịch https://translate.google.com.vn/ và cảm thấy kết quả là OK. Phần mềm này có thể đồng thời dịch hơn 100 ngôn ngữ khác nhau ở trên Thế giới  ra tiếng Anh và ngược lại. Tương tự là máy dịch qua tiếng nói (âm thanh) hiện đang bán phổ biến đầy trên mạng, với giá từ 2 – 10 triệu đồng, dịch được đồng thời nhiều ngôn ngữ khác nhau. Với chiếc máy dịch bé như chiếc điện thoại di động bỏ túi này bạn có thể đi chơi khắp Thế giới mà không cần phải có người phiên dịch đi cùng.

Trong thời gian tới, nhiều luật sư sẽ phải thất nghiệp, vì trí tuệ nhân tạo có tốc độ làm việc nhanh, chính xác gấp nhiều lần các luật sư. Nhiều bác sĩ phòng khám cũng sẽ phải chuyển đổi công việc. Vì trí tuệ nhân tạo thăm khám, hội chẩn sẽ nhanh và chính xác hơn nhiều so với các bác sĩ.

Tại thủ đô Moskva của Nga đang có khoảng 100.000 chiếc camera lắp đặt trên đường phố, những nơi công cộng, đông người có sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), giúp xác định danh tính người trên màn hình. Thời gian qua, hàng nghìn người ở thủ đô Moskva bị bắt buộc tự cách ly tại nhà trong 14 ngày, bao gồm những người trở về từ các quốc gia xuất hiện Covid-19, tiếp xúc với bệnh nhân hoặc bị chẩn đoán nhiễm nCoV với triệu chứng nhẹ. Cảnh sát đã lưu lại thông tin cá nhân của họ và cảnh báo rằng những người tìm cách trốn ra có thể nhận án tù 5 năm, hoặc bị trục xuất nếu là người nước ngoài. Trí tuệ nhân tạo nhận diện khuôn mặt tự động qua các camera này với "Xác suất lỗi sai trong thuật toán nhận diện khuôn mặt là 1/15 triệu". Hệ thống camera trí tuệ nhân tạo này đã cung cấp tức thì cho Công an Moskva chính xác những ai với đầy đủ danh tính, vi phạm lệnh cách ly, ở đâu, vào thời điểm nào. Còn hơn thế nữa, cả danh tính những người đã tiếp xúc với người này. Họ sẽ nhanh chóng được bổ sung vào danh sách bị cách ly mới tiếp theo.

Với những tiến bộ trên của KH&CN ở trên, tôi nghĩ việc “XÂY DỰNG BỆNH VIỆN CHỐNG DỊCH DO CÁC BÁC SĨ ĐIỀU TRỊ TỪ XA” là điều hoàn toàn nằm trong khả năng, tầm với của khoa học và công nghệ. Vấn đề quyết định chỉ là ý kiến của các nhà quản lý/chính trị gia mà thôi.

Trân trọng cám ơn bạn đọc

Nguyễn Đức Thắng, Hà Nội, ngày 26/3/2020