CHÍNH SÁCH XĂNG E5, E10 LÀ PHẢN KHOA HỌC

VÀ RẤT CÓ HẠI CHO ĐẤT NƯỚC (Phần 2)

 

TT/ST 34: Theo tác giả Bạch Dương, tại bài báo “Mua mỗi lít xăng phải trả 8.800 đồng tiền thuế phí vì cách tính mới” đăng trên báo vneconomy.com: Ngày 4/10/2016, Bộ Công Thương đã nhận được văn bản hướng dẫn của Bộ Tài chính về việc áp dụng thuế bình quân gia quyền với các mặt hàng xăng dầu. Theo đó tháng 9/2016, giá CIF một lít xăng nhập khẩu là 7.875 đồng/lít + thuế nhập khẩu 1.275 đồng + thuế bảo vệ môi trường 3.000 đồng + chi phí định mức 1.050 đồng + lợi nhuận định mức 300 đồng + quỹ bình ổn giá 300 đồng + thuế tiêu thụ đặc biệt 1.380 đồng + thuế VAT 1.520 đồng. Tổng thành giá xăng bán lẻ ngày 5/10 được Petrolimex niêm yết ở mức 16.400 đồng. Như vậy, tổng các loại thuế phí một lít xăng phải gánh là 8.825 đồng, chiếm tới 53,8% giá bán xăng khoáng.

TT/ST 35: Tạm cho là từ tháng 9/2016 đến tháng 5/2018 giá CIF nhập khẩu xăng dầu tăng 15%, có nghĩa là từ 7.875 đồng tăng lên 9.056 đồng/lít. Như vậy Ethanol tuyệt đối (siêu tinh khiết) có giá 23.500 đồng/lít đắt gấp 2,6 lần so với xăng nhập khẩu 9.056 đồng/lít, trong khi giá trị về nhiệt lượng mà ethanol tỏa ra chỉ bằng 57% so với xăng khoáng.

TT/ST 36: Vào thời điểm năm 2025 hiện nay, theo số liệu của ngành Hải Quan,  lượng xăng dầu các loại nhập khẩu trong 7 tháng năm 2025 đạt 6,05 triệu tấn, với trị giá đạt 4,14 tỷ USD. Vì bình quân tỷ trọng của xăng dầu là 0,8 tấn/1000 lít, tỷ giá bình quân 7 tháng năm 2025, 1 USD = 26.000 đồng, suy ra suy giá CIF 1 lít xăng dầu nhập về Việt Nam là 0,55 USD = 14.240 đồng.

Cồn tuyệt đối 99,5% (Ethanol 99,5%) rao bán lẻ trên sàn thương mại điện tử Shopee.vn ngày 02/9/2025 là 80.000 đồng/lít. Công ty Bột giặt Đức giang rao bán lẻ 100.000 đồng/lít  cho cồn tuyệt đối 99,7%. Tạm cho là giá bán lẻ đắt gấp 2 lần giá thành. Vậy giá thành có thể là 40.000 đồng/lít, đắt gấp 2,8 lần so với CIF xăng khoáng RON95.

Bộ Công thương giải thích thế nào với nhân dân cả nước về lý do tại sao phải sử dụng Ethanol với giá luôn đắt hơn từ 2-3 lần so với giá nhập khẩu xăng dầu?. Tại sao không dùng xăng khoáng RON95 100% cho rẻ, có lợi cho nhân dân? Tại sao không loại bỏ việc pha trộn ethanol vào xăng? Tại sao lại phải tốn kém đầu tư thêm cho mạng lưới hệ thống riêng lưu trữ, đường ống cho ethanol tinh khiết?  Vì muốn giải cứu các nhà máy ethanol đã đắp chiếu? Đầu tư sai lầm đã là một sự lãng phí, có tội với đất nước. Nay lại bắt nhân dân cả nước tiếp tục tiêu thụ đến 2,0 triệu m3 ethanol/năm với giá thành đắt gấp 2-3 lần giá CIF nhập khẩu xăng khoáng RON95, đúng là thần kinh!.

TT/ST 37: Mới nhất ngày 29/8/2025 trên  báo điện tử Tienphong.vn có đăng bài “Triển khai xăng E10: Canh bạc mạo hiểm với các dự án ethanol ‘đắp chiếu’?”

“Việc tăng tỷ lệ ethanol trong xăng E10 tạo ra nhiều sức ép. Năng lực bơm nạp phải được nâng cấp để tránh tắc nghẽn, các kho cảng cần bổ sung bể chứa và thiết bị giám sát thời gian thực nhằm bảo đảm chất lượng nhiên liệu. Công tác phòng cháy chữa cháy cũng phải thích ứng với đặc thù ethanol cháy không khói... Nhân viên vận hành cần được đào tạo về đặc điểm cháy, xử lý sự cố tràn đổ và kiểm soát ô nhiễm để giảm thiểu rủi ro môi trường”.

TT/ST 38: Đầu óc của Bộ Công thương để đâu khi mà không biết TT/ST này: Vài năm gần đây, việc không phá rừng, chỉ cần bảo vệ rừng, cứ 1ha đất rừng có tác động giảm phát thải carbon là 71 tấn CO2, tương đương với có được 71 tín chỉ carbon. Việt Nam chỉ cần viết hồ sơ gửi tới một tổ chức có uy tín quốc tế đề nghị họ xem xét, cấp cho tín chỉ carbon. Ngân hàng Thế giới WB đang mua của Việt Nam với giá 1 tín chỉ là 5 USD. Đương nhiên là WB sẽ có lãi sau này khi bán lại tín chỉ cho một tập đoàn kinh tế nào đó. Như vậy, cứ 1 ha đất rừng được bảo vệ, Việt Nam sẽ có tối thiểu 355 USD/ha, chưa kể đến nhiều loại thảo dược mà người dân thu lượm quanh năm đem ra chợ bán. Năm 2023 Việt Nam đã nhận được 10,3 triệu tín chỉ từ công tác bảo vệ, chăm sóc rừng Bắc Trung Bộ. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã bán số tín chỉ ấy cho WB nhận về 51,5 triệu USD. Không biết là Bộ đã chuyển bao nhiêu về cho UBND tỉnh để chia cho những người dân chăm sóc, bảo vệ rừng.

TT/ST 39: Tầm nhìn của Bộ Công thương đến đâu khi mà những năm vừa qua xu thế phát triển xe điện đang bùng nổ. Những nghiên cứu khoa học hoàn thiện xe điện và pin đã đạt được nhiều thành tích ấn tượng. Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh các trụ nạp xe điện đang lan tỏa khắp nơi. Nhiều người dân có thể nạp điện tại nhà. Do vậy, chắc chắn các cây xăng E10 sẽ phải thu hẹp, vì ít người mua, vì xu hướng chuyển đổi xe xăng sang xe điện là tất yếu. Kế hoạch của Bộ Công thương xây thêm 15 nhà máy sản xuất Ethanol đáp ứng nhu cầu cho xăng E10 chắc chắn không có tương lai. Năm 2016 PVN đã đầu tư xây dựng 3 nhà máy với tổng mức đầu tư 2.400 tỷ đồng. Tạm cho lạm phát bình quân hàng năm là 6%. Vào năm 2026 tổng mức đầu tư của 3 nhà máy mới sẽ là 4.298 tỷ đồng. 15 nhà máy sẽ là 21.490 tỷ đồng. Một lượng lớn ngoại tệ sẽ chi để nhập khẩu công nghệ, máy móc, trang thiết bị; sau đó là đắp chiếu.

4. Sản xuất và sử dụng bio-ethanol ở Việt Nam sẽ làm gia tăng phát thải cacbon

TT/ST 40: Theo công trình nghiên cứu “Tiêu thụ năng lượng hóa thạch và phát thải khí nhà kính (CO2eq) trong quá trình sản xuất và sử dụng nhiên liệu ethanol sinh học tại Việt Nam” của tác giả Văn Đình Sơn Thọ và cộng sự từ Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, phát thải khí CO₂ của bio-ethanol và xăng RON 92, như dưới đây theo đánh giá toàn diện vòng đời của một sản phẩm thì quá trình sản xuất và sử dụng ethanol sinh học ở Việt Nam sẽ làm gia tăng phát thải 35% khí CO₂ so với xăng khoáng RON92.

5. Việc sử dụng nhiên liệu ethanol sinh học gây ô nhiễm môi trường nhiều hơn so với xăng khoáng

TT/ST 41: Theo định nghĩa về xăng E5, vì lượng ethanol chỉ chiếm 5% nên mọi tính chất hóa học và lý học của xăng E5 đều thuộc về xăng khoáng RON92. Vì vậy khí thải của xăng E5 sẽ là khí thải của xăng RON92 + khí thải của hợp phần ethanol. Vì trong ethanol còn có các aldehyd khác nên khi sử dụng sẽ thải ra lượng nhỏ formaldehyd và acetaldehyd.

TT/ST 42: Như đã nói ở trên, Brazil là nước sử dụng rất nhiều xăng trộn bio-ethanol tỷ lệ cao nhất Thế giới, E5, E10, E20... Kết quả phân tích môi trường không khí tại thành phố Sao Paulo cho thấy nồng độ formaldehyd là 160% và acetaldehyd 260% cao hơn thành phố Osaka của Nhật Bản, nơi không sử dụng xăng E5.

TT/ST 43: Tại công trình nghiên cứu “Ethanol fuel use in Brazil: air quality impacts” của tác giả Larry G. Anderson (Department of Chemistry, CB 194, University of Colorado Denver, POB 173364, Denver, Colorado, USA) công bố ngày 04/9/2009. Toàn văn phần TÓM TẮT tạm dịch như sau:

“Brazil là nước đã nhiều năm sản xuất ethanol sử dụng làm nhiên liệu chạy xe. Họ là nước sản xuất ethanol có hiệu quả kinh tế nhất Thế giới. Sử dụng ethanol để chạy xe tác động lớn đến ô nhiễm không khí. Nồng độ của acetaldehyde và ethanol trong không khí ở Brazil cao hơn nhiều so với các nơi khác trên Thế giới. Nồng độ các hợp chất có nhân thơm đơn và các axit carboxylic trong không khí tương tự như ở các nơi khác. Sử dụng nhiên liệu ethanol đã làm gia tăng nồng độ acetaldehyd, ethanol và NOx trong không khí. Cả hai hợp chất acetaldehyd và NOx góp phần quan trọng đối với ô nhiễm không khí, các phản ứng quang hóa tạo ra ozone (O₃). Chất lượng không khí chứa ozone là rất có vấn đề ở Brazil, ở các thành phố lớn như Sao Paulo và Rio de Janeiro. Đó là những vấn đề phải được cân nhắc khi nơi nào đó trên Thế giới sẽ định sử dụng nhiều ethanol làm nhiên liệu chạy xe”.

Do vậy, những tuyên truyền của chúng ta nói “sử dụng xăng E5 là sạch hơn xăng RON92, góp phần bảo vệ môi trường” là hoàn toàn trái với định nghĩa về xăng E5 và đối kháng với 2 thực tế khoa học nói trên.

6. Việc gọi xăng E5 là xăng sinh học E5 là sai về bản chất khoa học

TT/ST 44: Thế giới chỉ gọi ethanol sinh học (bio-ethanol) vì được sản xuất bằng phương pháp lên men vi sinh để phân biệt với ethanol có được bằng phương pháp tổng hợp hóa học. Vì lượng bio-ethanol chỉ có 5% trong xăng RON92 nên Thế giới không bao giờ gọi xăng E5, E10 là xăng sinh học (bio-gasoline E5, E10). Thế giới chỉ gọi là gasoline E5, E10. Mọi tính chất hóa học và lý học của xăng E5, E10 đều thuộc về xăng RON92.

 

TT/ST 45: Một số chuyên gia xăng dầu Việt Nam coi xăng E5 là RENEWABLE (tái tạo) là sai, vì trong xăng E5 chỉ có 5% là bio-ethanol, renewable mà thôi. 95% còn lại là non-renewable, là xăng khoáng, nhiên liệu hóa thạch (fossil fuel). Một đàn chuột có 100 con, gồm 5 con trắng và 95 con đen, mà gọi là đàn chuột trắng thì các cháu học sinh tiểu học cũng phản đối. Do vậy gọi xăng E5 là xăng sinh học, tái tạo là rất sai về bản chất khoa học.

TT/ST 46: Lên mạng Google các cụm từ liên quan ta được kết quả hiện thị và thời gian tìm kiếm như bảng dưới đây:

gasoline	116.000.000 kết quả (0,53 giây)
bio-ethanol	6.840.000 kết quả (0,45 giây)
“biogasoline E5”	85 kết quả (0,25 giây), phần lớn là từ Việt Nam.

TT/ST 47: Dưới đây là một ví dụ bài báo của nhà khoa học Hoàng Anh Tuấn và cộng sự về “Hiệu quả hoạt động của động cơ và các đặc trưng khí thải của xe máy sử dụng xăng sinh học E10 tại Việt Nam”:

Theo tác giả Hoàng Anh Tuấn và cộng sự, khí thải của xăng RON92 đạt tất cả các tiêu chuẩn EURO II, trong khi khí thải của xăng “sinh học” E10, có thông số về NOx là 0,38g/km, trong khi chuẩn EURO II là 0,30g/km. Khí NOx là rất quan ngại trong ô nhiễm môi trường. Như vậy, xăng E10 phát thải khí NOx nhiều hơn xăng RON 92.

 

Kết luận: Việt Nam là nước duy nhất trên Thế giới “phong tặng” xăng E5, E10 là xăng sinh học, xanh, sạch, thân thiện môi trường là “căn cứ khoa học” trụ cột để Bộ Công thương ép cả đất nước giải cứu giúp các nhà máy sản xuất ethanol của PVN đang chìm ngập trong nợ nần.

7. Tiêu chí về Phát triển bền vững đối với một nhiên liệu sinh học (biofuel, trong đó có bio-ethanol) của Thế giới

TT/ST 48: Trên Thế giới có nhiều cách khác nhau trong trồng trọt các cây lương thực – thực phẩm để sản xuất ethanol sinh học (bio-ethanol). Tuy nhiên, tất cả các nước phát triển và rất nhiều nước đang phát triển trên Thế giới đều có cách tiếp cận trái ngược 180 độ với Việt Nam trong việc sản xuất bio-ethanol. Các nước EU đã đưa ra tiêu chí bền vững (EU Sustainability Criteria) để xem xét, đánh giá liệu một nhiên liệu sinh học (bio-fuel) sản xuất ra có đáp ứng được tiêu chí bền vững hay không? Nếu bio-ethanol không đáp ứng được tiêu chí bền vững, sẽ không được phép phân phối và sử dụng trong khối EU.

TT/ST 49: Theo Báo cáo thường niên về nhiên liệu sinh học năm 2017 của EU, do Ban Dịch vụ Nông nghiệp Đối ngoại của Bộ Nông nghiệp Mỹ thực hiện (EU Biofuel Annual 2017, Foreign Agriculture Service, USDA): Năm 2016 toàn khối EU pha trộn ethanol vào xăng đạt tỷ lệ 3,3%. Ngày 30/11/2016 Ủy ban Châu Âu đã ban hành Chỉ thị Năng lượng tái tạo II (Renewable Energy Directive II, RED II) xác định trần phối trộn sẽ là 7% vào năm 2021, sau đó giảm dần về 3,8% vào năm 2030. Trong RED các tiêu chí bền vững đối với nhiên liệu sinh học được tập trung vào hai nhóm:

1) Phải giảm được 50% phát thải cacbon so với xăng thường (RON 92, RON 95). Đối với những nhà máy sản xuất bio-ethanol xây dựng từ năm 2018 trở đi sẽ chịu tỷ lệ cao hơn, là 60%. Việc đánh giá giảm phát thải cacbon đối với bio-ethanol sẽ được tính toán cho cả vòng đời sản phẩm, từ khâu trồng trọt ở ngoài đồng đến sản xuất trong nhà máy và cuối cùng đến tiêu dùng, từ nơi sinh đến nơi chôn cất (life cycle assessment/analysis, from cradle to grave).

2) Nhiên liệu sinh học (ví dụ bio-ethanol) phải có xác nhận của cơ quan/tổ chức có thẩm quyền là cây nguyên liệu được trồng trên đất, không phải là đất chuyển đổi từ đất rừng, đất có hàm lượng cacbon cao (high carbon density, là đất rất giàu các chất mùn hữu cơ, tiêu chuẩn hàng đầu về chất lượng của đất). Không được chuyển đổi đất rừng, đất có đa dạng sinh học cao (highly biodiverse land), đất rừng trồng (wooded land), đồng cỏ đa dạng sinh học (biodiverse grassland), đất ngập nước (wetland), đầm lầy (mire) thành đất trồng cây nguyên liệu để sản xuất bio-ethanol.

Đáng tiếc, việc trồng sắn để sản xuất và tiêu dùng bio-ethanol để pha trộn thành xăng E5, E10 của Việt Nam phủ định tất cả hai nhóm tiêu chí này.

Như vậy, một doanh nghiệp bất kỳ, sản xuất ra một nhiên liệu sinh học nào đó, nhiên liệu sinh học này phải đồng thời đáp ứng được 2 nhóm tiêu chí nói trên, mới được coi là nhiên liệu sinh học bền vững, mới được phân phối, sử dụng trong khối EU hoặc nhập khẩu vào khối EU, mới được cấp chứng chỉ, xác nhận giảm phát thải cacbon.

TT/ST 50: Tổ chức Global Bioenergy Partnership (GBEP), được 10 quốc gia và 7 tổ chức quốc tế ký TOR thành lập ngày 11/5/2006, đã tiến hành biên tập tài liệu The Global Bioenergy Partnership Sustainability Indicators for Bioenergy (xuất bản lần thứ nhất vào tháng 12/2011, dày 223 trang) để hướng dẫn các Chính phủ, các doanh nghiệp sản xuất nhiên liệu sinh học theo hướng bền vững, ngay tại phần kết của trang MỞ ĐẦU có một lời khuyên của Ban biên tập, nguyên văn như sau:

“If not sustainably produced, bioenergy can place extra pressure on biodiversity, scarce water resources and food security. If land use is not well planned and enforced, increased deforestation, loss of peatlands and land degradation can occur and lead to an overall negative impact on climate change”. Tạm dịch như sau:

“Nếu một nhiên liệu sinh học không được sản xuất theo cách bền vững, thì chính nó sẽ gia tăng sức ép lên đa dạng sinh học, các nguồn nước vốn đã khan hiếm và đe dọa an ninh lương thực. Nếu sử dụng đất đai không có kế hoạch tốt, chế tài tốt, sẽ gia tăng hủy hoại rừng, tổn thất đất hữu cơ (đất mùn), suy thoái đất đai và dẫn đến một tác động tiêu cực bao trùm đối với biến đổi khí hậu”.

8. Tự tiện “thay mặt” các hãng xe Nhật xác nhận thông tin

TT/ST 51: Hầu hết ô tô và xe máy sử dụng ở Việt Nam được thiết kế và sản xuất chỉ để chạy xăng thông thường (RON92 hay RON95). Không một hãng xe nào của Nhật Bản ra thông báo rằng các xe của họ sản xuất, đang sử dụng tại Việt Nam có thể chạy an toàn lâu dài với xăng E5. Tuy nhiên, một số chuyên gia xăng dầu, ô tô, xe máy Việt Nam đã tự “thay mặt” các hãng Nhật “kết luận” những xe máy Nhật ở Việt Nam sử dụng xăng E5 là được, không có vấn đề gì.

TT/ST 52: Trái ngược, thông tin của chuyên gia quốc tế như sau: “Những nhược điểm khi sử dụng xăng pha trộn ethanol vào động cơ chuyên thiết kế và sản xuất chỉ để chạy xăng, bao gồm việc hạ thấp số km đường đi được trên một đơn vị nhiên liệu tiêu thụ, ăn mòn kim loại, xuống cấp các chi tiết bằng nhựa, cao su của hệ thống nhiên liệu, làm tắc hệ nhiên liệu, bộ phận bơm phun nhiên liệu, bộ chế hòa khí, làm phân tách nhựa composite của bể chứa nhiên liệu, hình thành màng lớp bám trên bề mặt chi tiết động cơ, làm hỏng các chi tiết bên trong động cơ, hấp thụ thêm nước, làm nhiên liệu tách pha, giảm tuổi thọ bình, bể chứa nhiên liệu. Nhiều hãng sản xuất động cơ đốt trong cho ô tô, tàu thủy, xe máy, thiết bị cắt cỏ, máy phát điện đều cảnh báo cẩn trọng về việc sử dụng bất kỳ loại xăng pha trộn với ethanol đối với động cơ của họ”.

[Nguyên văn: Disadvantages to ethanol fuel blends when used in engines designed exclusively for gasoline include lowered fuel mileage, metal corrosion, deterioration of plastic and rubber fuel system components, clogged fuel systems, fuel injectors, and carburetors, delamination of composite fuel tanks, varnish buildup on engine parts, damaged or destroyed internal engine components, water absorption, fuel phase separation, and shortened fuel storage life. Many major auto, marine, motorcycle, lawn equipment, generator, and other internal combustion engine manufacturers have issued warnings and precautions about the use of ethanol-blended gasolines of any type in their engines ].

TT/ST 53: Tất cả các nước trên Thế giới tuân thủ nguyên tắc vàng “Động cơ nào, nhiên liệu ấy” là tối ưu, hợp lý và hiệu quả.

9. Bộ Thông tin và Truyền thông tôn vinh xăng “sinh học” E5

TT/ST 54: Ngày 29/9/2017, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành quyết định số 1622/QĐ-BTTTT về “Chương trình truyền thông quốc gia nhằm khuyến khích sử dụng nhiên liệu sinh học”: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng về việc sử dụng nhiên liệu sinh học bằng nhiều hình thức truyền thông phong phú, đa dạng, phù hợp với trình độ dân trí của từng nhóm đối tượng, từng vùng, miền, nhất là khu vực đô thị, thành phố lớn:

III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Cục Thông tin cơ sở

2. Cục Báo chí, Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử

3. Các cơ quan báo chí, hệ thống truyền thanh - truyền hình cấp huyện và hệ thống thông tin cơ sở

IV. TIẾN ĐỘ THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH TRUYỀN THÔNG

Chương trình truyền thông thực hiện trong 04 năm (2017 - 2020), trong đó:

1. Giai đoạn 1: Năm 2017 - 2018

2. Giai đoạn 2: Năm 2019 - 2020

Như vậy, nhân dân cả nước, cả Tứ trụ Triều đình đã và sẽ còn phải nghe sai, hiểu sai, nói sai về bản chất khoa học của xăng “sinh học” E5 của Việt Nam, là xanh, sạch, thân thiện môi trường. Sử dụng xăng “sinh học” E5 là thực hiện gìn giữ mầu xanh của đất nước, thực hiện Phát triển bền vững.

10. Bộ Công thương đã vi phạm Luật cạnh tranh

TT/ST 55: Mặc dù người dân không mặn mà, e ngại sử dụng xăng E5, về lâu dài sẽ không tốt cho ô tô, xe máy, từ ngày 1/1/2018 Bộ Công thương đã dừng bán xăng RON92, chỉ có bán xăng E5 và xăng RON95. Quyết định này đồng nghĩa với việc Bộ Công thương vi phạm Luật cạnh tranh.

TT/ST 56: Bằng việc khai tử bán xăng RON92, chỉ có bán xăng E5, Bộ Công thương đã bắt buộc nhiều triệu người tiêu dùng phải sử dụng xăng E5. Rất nhiều người vì lo sợ an toàn cho động cơ khi sử dụng lâu dài xăng E5, nên đã cắn răng chuyển sang sử dụng xăng RON95 với giá cao hơn.

Nhằm tiếp tục bắt 100% người tiêu dùng phải sử dụng xăng E5 nên Bộ Công thương đã dự định sẽ đẩy giá bán xăng RON95 lên cao hơn nữa, để ép người tiêu dùng quay lại mua xăng E5. Nếu không thành công, Bộ sẽ khai tử luôn cả xăng RON 95, cấm bán xăng RON 95 trên toàn quốc. Như vậy, Bộ Công thương đã cố ý vi phạm điểm 1, Điều 6 của Luật cạnh tranh số 27/2004/QH11 ngày 03 tháng 12 năm 2004, mặc dù Bộ là tác giả của Luật này. Cụ thể như sau:

“Điều 6. Các hành vi bị cấm đối với cơ quan quản lý nhà nước

Cơ quan quản lý nhà nước không được thực hiện những hành vi sau đây để cản trở cạnh tranh trên thị trường: 1. Buộc doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức, cá nhân phải mua, bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ với doanh nghiệp được cơ quan này chỉ định, trừ hàng hoá, dịch vụ thuộc lĩnh vực độc quyền nhà nước hoặc trong trường hợp khẩn cấp theo quy định của pháp luật”.

Thực tế là các sản phẩm xăng dầu đã nhiều năm, được loại bỏ hoàn toàn ra khỏi danh mục hàng hóa, dịch vụ Nhà nước độc quyền nắm giữ, Thủ tướng Chính phủ quyết định giá.

11. Yếu kém về khoa học hay vì lợi ích nhóm?

TT/ST 57: Trong lịch sử lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, các Tổng Bí thư đã nhiều lần cảnh báo về nguy cơ và tác hại của "lợi ích nhóm" – hiện tượng một nhóm người lợi dụng chức quyền để trục lợi cá nhân, gây ảnh hưởng xấu đến xã hội. Dưới đây là một số phát biểu nổi bật:

1. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, tại Đại hội Đảng XII (2016) : "Kiên quyết đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi có hiệu quả tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ, nhất là tệ tham nhũng, lợi ích nhóm.". Ông nhấn mạnh lợi ích nhóm là một trong những nguy cơ lớn làm suy yếu Đảng, cần phải loại bỏ để bảo vệ sự đoàn kết nội bộ. Tại Hội nghị Trung ương 4 (khóa XII, 2016) : "Lợi ích nhóm là thứ vi khuẩn độc, ăn mòn Đảng từ bên trong, làm tha hóa cán bộ, tách rời Đảng với dân."

2. Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh, trong nhiệm kỳ của mình (2001–2011), ông từng cảnh báo: "Phải chống tư tưởng cục bộ, bè phái, lợi ích nhóm trong cán bộ, đảng viên. Đây là nguyên nhân dẫn đến tham nhũng, lãng phí."

3. Tổng Bí thư Đỗ Mười "Lợi ích nhóm làm méo mó chính sách, phá vỡ kỷ cương, khiến nhân dân bất bình." .

TT/ST 58: Các quyết định, chỉ thị do Thủ tướng Chính phủ ký, là ô che, pháp lý hóa những nội dung do một nhóm quan chức soạn thảo. Tôi có quá trình công tác tại Vụ Khoa học, Giáo dục, Tài nguyên và Môi trường thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư, từ năm 1998 đến 2009. Là chuyên viên chính nên được tham dự nhiều hội nghị, hội thảo, giao tiếp với các quan chức Bộ, ngành khác, nên có không ít cơ hội nghe câu khoe khéo “quyết định của Thủ tướng, của Bộ trưởng là tôi đây chứ còn ai nữa”. Đó là một Thực tế/Sự thật, nhiều quan chức biết, nhưng ít nói ra. Thủ tướng lo cho cả 100 triệu dân, nên chỉ có ký và ký. Tổng thống, Thủ tướng tất cả các quốc gia khác cũng vậy. Bộ trưởng là Tổng tư lệnh của một ngành bao phủ từ Bắc vào Nam, cũng không có thời gian để đọc những văn bản mà mình sẽ ký. Qui luật: Tất cả các chính trị gia lãnh đạo đều trông cậy vào TÀI và ĐỨC của cấp tham mưu cho mình, đặc biệt là cấp lãnh đạo Cục, Vụ, Viện, Sở.

TT/ST 59: Năm 2001-2002 quốc tế có tài trợ giúp Việt Nam soạn thảo mục đích, quy chế hình thành và hoạt động của Quỹ bảo vệ môi trường Việt Nam. Quỹ có tính chất như một quỹ quay vòng (Revolving Fund), nguồn vốn được tái sử dụng liên tục thông qua việc thu hồi vốn từ các dự án đã tài trợ, sau đó tái đầu tư vào các dự án mới, tạo vòng tuần hoàn bền vững. Một ngày giữa tháng 6/2002, sếp trực tiếp của tôi là Phó Vụ trưởng, giao tôi lưu giữ bộ tài liệu do Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Quỹ bảo vệ Môi trường Việt Nam”. Khoảng 10 ngày sau, sếp giao tôi lưu giữ bộ tài liệu về Quỹ được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 82/2002/QĐ-TTg ngày 26/6/2002. Sếp tôi và đại diện Bộ Tài chính là thành viên Ban biên tập. Trưởng Ban là Bộ Tài nguyên và Môi trường. Tôi tiếp nhận và đọc Quyết định số 82/2002/QĐ-TTg với mục đích để thu nhận kiến thức.

Điều nói về các nguồn vốn hình thành nên Quỹ:

• Vốn điều lệ của Quỹ là 200 tỷ đồng do NSNN cấp ngay sau khi ký ban hành quyết định thành lập.
• Những nguồn thu và huy động khác, gồm từ thuế, phí và lệ phí liên quan đến tài nguyên, môi trường; từ các khoản tài trợ trong và ngoài nước, vay ưu đãi từ các tổ chức tài chính quốc tế.

Điều qui định về trách nhiệm của Quỹ làm tôi khó hiểu. Đó là “Quỹ có trách nhiệm bảo toàn vốn điều lệ”. Tôi tự hỏi tại sao lại chỉ bảo toàn vốn điều lệ, 200 tỷ đồng? Tại sao các loại vốn huy động khác, những khoản thu từ thuế, phí, lệ phí tài nguyên và môi trường hàng năm trên cả đất nước sẽ là rất lớn, có thể lên đến vài nghìn tỷ đồng tại sao lại không cần bảo toàn? Quỹ sẽ hết tiền cho các doanh nghiệp đến vay sau để xử lý nước thải, khí thải. Theo tôi đó là qui định có hại cho sự nghiệp bảo vệ môi trường.

Tôi đem điều băn khoăn này trao đổi với sếp. Ngay lập tức tôi bị ăn mắng luôn “Ông biết Đ. gì về quỹ. Ông định chống Thủ tướng à? Thủ tướng vừa ký chưa ráo mực ông đã kiến nghị sửa. Dẹp!”. Mặc dù sếp và tôi là ngang tuổi nhau. Sếp có bằng TS. Tôi cũng có bằng TS. Tôi biết sếp cáu, tôi im lặng rút lui. Về phòng mình tôi đọc lại, nghĩ lại và giở bộ hồ sơ Trình Thủ tướng Chính phủ để so sánh. Tôi đã không thể tin vào mắt mình, tại văn bản trình lên không hề có hai từ ĐIỀU LỆ, chỉ có câu “Quỹ có trách nhiệm bảo toàn vốn”. Như vậy có ai đó, trong thời điểm nào đó đã thêm vào hai từ ĐIỀU LỆ. Lợi ích nhóm là rõ rồi.

Tôi đem toàn bộ hồ sơ báo cáo trực tiếp Vụ trưởng Phan Thu Hương. Vụ trưởng đồng ý và giao tôi báo cáo ngay Thứ trưởng Phan Quang Trung. Thứ trưởng nhanh chóng hiểu “Bậy thật!” và giao tôi soạn công văn báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Tôi về soạn công văn rất ngắn và mang xuống cho Thứ trưởng sửa lại trực tiếp bằng bút đỏ. Sau đó tôi về đánh máy lại, in ra và đưa Thứ trưởng ký. Tuy nhiên ông chưa ký mà giao tôi cầm toàn bộ hồ sơ và dự thảo công văn lên Văn phòng Chính phủ vào gặp hai anh trợ lý của Phó Thủ tướng đưa cho họ đọc. Sau đọc xong một anh nói “Được rồi, về nói với anh Trung, trên này sẽ cho điều tra xem hai từ ĐIỀU LỆ được đưa thêm vào ở công đoạn nào”. Tôi quay về báo cáo Thứ trưởng và ông đã ký. Sau đó nói với tôi “Khi mình phát hiện sai mà không báo cáo Thủ tướng là có tội”. Công văn này chắc chắn có lưu trữ tại Văn phòng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính. Cựu Thứ trưởng Phan Quang Trung có thể làm chứng cho tôi về Thực tế/Sự thật này. Trong khoảng 70 trang hồ sơ, tài liệu, chỉ lén lút đưa thêm vào có hai từ, thực sự là tinh vi. Hàng nghìn tỷ đồng tiền thuế của dân mà cứ đem cho không, biếu không. Các doanh nghiệp cứ gọi là quỳ rạp xuống xin. Tôi phát hiện ra chỉ vì đọc thấy cái qui định đó sai về khoa học, đối kháng với mục tiêu, ý nghĩa và sứ mệnh của Quỹ.

TT/ST 60: Ngày 6/7/2018 tôi đã có thư kiến nghị lên các lãnh đạo của đất nước, trong đó có Bộ trưởng Bộ Công thương về “Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2011 - 2020 có xét đến năm 2030 là quy hoạch hủy diệt sức khỏe và môi trường – sinh thái, đổi lấy kinh tế không hiệu quả”. Đó là Quy hoạch Điện VII điều chỉnh được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định số 428/QĐ-TTg, ngày 18/3/2016. Theo Qui hoạch này, sản lượng nhiệt điện than vào năm 2030 chiếm tỷ trọng 53,2%, điện khí tự nhiên 16,8%, thủy điện 15,5%, điện sinh khối 2,1%, điện gió 2,1%, điện mặt trời 3,3%. Từ nay đến năm 2030 sẽ đầu tư khoảng 3.206.652 tỷ đồng (tương đương 148 tỷ USD).

Sau đó tôi đã nhận được giấy mời của Cục Điện lực và Năng lượng  tái tạo tới họp và trao đổi thêm. Kết quả là họ đã nhận sai, vì chạy mô hình tính toán tối ưu cân bằng năng lượng không chuẩn, dẫn tới đưa nhiệt điện than lên làm vua, lấy mô hình điện lực của quá khứ, những thập kỷ 60 cho tương lai của ngành điện Việt Nam, trái ngược 180 độ với xu thế phát triển điện lực của thế giới. Ngày 25/8/2018, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã ghi nhận sự đóng góp của tôi bằng thư dưới đây:

 

IV. GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ

Từ tất cả những phân tích toàn diện và tổng thể ở trên, tốt nhất là đóng cửa các nhà máy sản xuất ethanol của PVN, bán thành sắt vụn. Không còn cách nào khác, không thể tiếp tục chịu thiệt hại để đưa chúng vào vận hành vì tóm gọn như sau:

Về mặt kinh tế thuần túy, giá thành sản xuất bio-ethanol ở Việt Nam, đã, đang và trong tương lai luôn đắt gấp 200% - 300% giá nhập khẩu xăng RON92, RON 95. Do vậy, không nên tiếp tục bắt nhiều triệu người tiêu dùng trên cả nước gánh chịu khoản thua lỗ này.

Xe máy, ô tô điện sẽ bùng nổ để sử dụng điện gió và điện mặt trời, nguồn năng lượng vô tận, không phát thải, không tiếng ồn. Trên qui mô toàn cầu đến năm 2050, tổng nhu cầu về xăng sẽ giảm triệt để.

Việc giải cứu 3 nhà máy thuộc PVN, sản phẩm của các ông Đinh La Thăng và Trịnh Xuân Thanh để lại sẽ tạo ra những mất mát to lớn về rừng và thảm thực vật rừng, đa dạng sinh học. Lũ bùn đất đỏ đổ về xuôi ngày càng nhiều hơn, người dân sẽ phải ngụp lặn chống chọi với lũ và bùn đất rất tang thương. Ngân sách Nhà nước lại phải bỏ ra rất nhiều để xử lý hậu quả và nhân dân cả nước chung tay góp sức cứu trợ đồng bào vùng lũ lụt.

Giải pháp TỐT nhất là mất ít hơn còn hơn mất nhiều hơn, đau đớn ít hơn còn hơn đau đớn nhiều hơn, đau đớn kéo dài; đó là hãy vì lợi ích của cả đất nước mà dẹp bỏ 3 nhà máy ethanol của PVN, bán sắt vụn, tuân thủ qui tắc vàng “Động cơ nào xăng ấy”.

Hãy tập trung đầu tư phát triển thủy điện, nhiều hơn nữa cho điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối (biomass) và điện hạt  nhân.

Hãy tập trung đầu tư cho các hình thức lưu trữ năng lượng lúc điện năng dư thừa (như thủy điện tích năng, pin, ắc qui, green hydrogen)

Hãy tập trung đầu tư cho các giải pháp sử dụng tiết kiệm và hiệu quả năng lượng, vì Việt Nam đang là một trong những quốc gia có hệ số sử dụng năng lượng thất thoát, lãng phí, không hiệu quả cao nhất thế giới, từ 15 – 25%, cao hơn gấp 2-3 lần sản lượng điện gia tăng mới sau một năm (khoảng 6 – 8%).

Năng lượng  tái tạo + dự trữ năng lượng + hiệu quả sử dụng năng lượng (renewable energy + energy storage + energy efficiency) chính là chiếc kiềng 3 chân vững chắc của xu thế đảm bảo an ninh năng lượng toàn cầu.

 

Trân trọng cám ơn

Nguyễn Đức Thắng, Hà Nội, ngày 08/9/2025

Liên hệ Zalo 0352344233, email: thangnguyenduc121@gmail.com