BỘ XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC MÌNH NGỘ LẮM PHẢI KHÔNG ANH

Thưa các bạn, trên mạng tôi nhận được một đường link đến một bài báo. Sau đó là toàn văn một bài viết khá dài ngợi ca của tác giả có biệt danh là Grok3, phân tích, phản biện và kết luận “bài viết có thể trở thành TÀI LIỆU THAM KHẢO XUẤT SẮC CHO CẢ GIỚI HỌC THUẬT VÀ HOẠCH ĐỊNH CHÍNH SÁCH.” Tôi đã tò mò vào đọc để bổ sung, cập nhật kiến thức của mình.

ThS- KTS Nguyễn Xuân Anh (Chuyên gia quy hoạch đô thị) đã có bài viết “CẦN COI PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ NHƯ LÀ ĐỘNG LỰC PHÁT TRIỂN QUỐC GIA” đăng trên tạp chí Người Đô thị, gồm 3 phần sau:

a) Đô thị - động lực phát triển ở các quốc gia thành công

b) Vì sao Việt Nam chưa làm được?

c) Nếu không cải tổ: 20 năm tới Việt Nam sẽ ra sao?

Tại phần c) tác giả nêu một số kiến nghị chủ yếu sau: 1) Đó là cần công nhận phát triển đô thị là một ngành kinh tế và cơ chế vận hành riêng. 2) Cải cách thể chế tài chính đô thị: trao quyền phát hành trái phiếu, thu thuế bất động sản, vận hành quỹ phát triển đất. 3) Xây dựng hệ thống chính quyền đô thị có thực quyền, đủ năng lực quy hoạch, tài chính, đầu tư và quản trị địa phương. 4) Ban hành Luật Phát triển đô thị – với tư cách một ngành, một động lực của nền kinh tế.

Tôi mạo muội xin có một số ý kiến như sau:

I. PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ NHƯ LÀ ĐỘNG LỰC PHÁT TRIỂN QUỐC GIA: Tiêu đề của bài báo không có cơ sở khoa học. Vì thế giới hiểu khái niệm động lực phát triển quốc gia hoàn toàn khác, chẳng liên quan đến đô thị. Theo tôi đô thị là thành quả của một quá trình phát triển, tích tụ dân cư trên một vùng đất xây dựng.  Tại Wikipedia.org một website lớn nhất, phổ quát nhất kiến thức của nhân loại, định nghĩa đô thị, hay khu đô thị là nơi định cư của con người với mật độ dân số cao và cơ sở hạ tầng là thành phần môi trường nhân tạo do con người tạo ra (nguyên văn: an urban area, is a human settlement with a high population density and an infrastructure of built environment). Chính phủ Nhật Bản định nghĩa thành phố là ‘shi’ là một đô thị đáp ứng 3 điều kiện sau:

(1) 50.000 cư dân trở lên;

(2) 60% trở lên số nhà nằm trong các khu vực xây dựng chính;

(3) 60% dân số trở lên tham gia vào sản xuất, thương mại hoặc các loại hình kinh doanh khác.

Thế giới hiểu động lực phát triển quốc gia là tổng hợp các nhân tố, nguồn lực và điều kiện thúc đẩy sự tăng trưởng và tiến bộ toàn diện về kinh tế, xã hội, văn hóa, khoa học - công nghệ và môi trường, nhằm nâng cao đời sống nhân dân, tăng cường sức mạnh quốc gia và đảm bảo phát triển bền vững trong dài hạn. Nói cách khác, đó là những yếu tố then chốt giúp quốc gia vượt qua khó khăn, khai thác tiềm năng, tạo ra sự chuyển biến tích cực và bền vững trong quá trình phát triển.

NHỮNG YẾU TỐ LÀ ĐỘNG LỰC PHÁT TRIỂN CỦA MỘT QUỐC GIA BAO GỒM:

1. Con người (nguồn nhân lực):
   • Là yếu tố trung tâm và quyết định nhất.
   • Một lực lượng lao động có trình độ, sáng tạo, có đạo đức và ý chí vươn lên sẽ tạo ra giá trị và đổi mới cho quốc gia.
   • Giáo dục, y tế, đào tạo nghề, phát triển kỹ năng là các yếu tố nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
2. Khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo:
   • Là động lực trực tiếp của tăng trưởng kinh tế.
   • Cải tiến kỹ thuật, tự động hóa, chuyển đổi số, và ứng dụng công nghệ cao giúp nâng cao năng suất, hiệu quả và khả năng cạnh tranh của nền kinh tế.
3. Thể chế, chính sách, pháp luật:
   • Một hệ thống chính trị ổn định, minh bạch, có pháp luật nghiêm minh và chính sách hợp lý tạo điều kiện cho phát triển bền vững.
   • Cải cách hành chính, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi là những yếu tố thúc đẩy đầu tư và khởi nghiệp.
4. Cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội:
   • Hạ tầng giao thông, năng lượng, công nghệ thông tin, logistics… là nền tảng vật chất hỗ trợ các hoạt động kinh tế - xã hội. Hạ tầng tốt giúp tăng năng suất và giảm chi phí vận hành.
5. Tài nguyên thiên nhiên và môi trường:
   • Là nguồn cung cấp nguyên liệu và năng lượng, nhưng cần khai thác bền vững.
   • Bảo vệ môi trường sống và ứng phó biến đổi khí hậu là yếu tố quyết định cho phát triển dài hạn.
6. Văn hóa và giá trị tinh thần:
   • Truyền thống yêu nước, ý chí tự lực tự cường, tinh thần đoàn kết, sáng tạo... là nền tảng tinh thần thúc đẩy phát triển.
   • Bản sắc văn hóa giúp tăng cường bản lĩnh và nội lực quốc gia trong hội nhập.
7. Hội nhập và quan hệ quốc tế:
   • Mở rộng hợp tác quốc tế, thu hút đầu tư, chuyển giao công nghệ, giao lưu văn hóa… giúp quốc gia tiếp cận tri thức và nguồn lực toàn cầu.

II. ĐÔ THỊ VÀ ĐÔ THỊ HÓA LÀ KẾT QUẢ MỘT QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN TỰ NHIÊN VÀ TẤT YẾU CỦA CỘNG ĐỒNG. Tổng Tư lệnh của lĩnh vực này chính là Bộ trưởng Bộ Xây dựng với khoảng 20 Cục, Vụ, Viện tham mưu giúp việc vài chục năm qua. ThS- KTS Nguyễn Xuân Anh chắc là một cây đa khoa học của lĩnh vực này. Ông đã nêu những bức xúc của mình trước thực tại, yếu kém phát triển đô thị của Việt Nam so với thế giới ở phần b) Vì sao Việt Nam chưa làm được?. Trước đó vài năm cựu Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Đức Chung sau đăng quang nhận chức ít ngày đã kêu toáng lên với báo giới “Chúng ta phải trả giá quá đắt vì làm quy hoạch đã băm nát thủ đô Hà Nội”

Đối với quy hoạch phát triển không gian thủ đô Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh tác giả cũng chính là Bộ Xây dựng phối hợp UBND thành phố Hà Nội và Tp. HCM. Không ai khác cả,vừa là người viết quy hoạch, thẩm định quy hoạch và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch. Bản chất, là người vừa đá bóng, vừa thổi còi. Như vậy là uy lực, uy quyền là siêu lớn để phát triển đô thị. Nước ngoài có mà nằm mơ mới có được siêu quyền như vậy.

1. CƠ CHẾ ĐẶC THÙ, ƯU TIÊN ĐẶC BIỆT, CHÍNH SÁCH ĐỘT PHÁ:  Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ nhiều năm qua đã bàn quá  nhiều, toàn dân đã nghe quá nhiều về những kiến nghị cơ chế đặc thù, ưu tiên đặc biệt, chính sách đột phá để Hà Nội và Tp. HCM phát triển, trở thành những đầu tàu, lôi kéo cả đất nước. Cũng là người Việt Nam ở những vùng khác có mà nằm mơ mới được hưởng những cơ chế ưu tiên đặc biệt ấy. Điện thiếu có thể cắt ở nơi khác nhưng Hà Nội thì cấm. Bệnh viện ở tỉnh khác có thể thiếu, yếu kém, nhưng ở Hà Nội thì không được phép. Trường học ở vùng khác có thể tranh, tre, nứa lá, nhưng ở Hà Nội thì phải khang trang, đầy đủ đèn sáng và điều hòa. Đường ở đô thị, thành phố  khác có thể bằng đất, hay chỉ rải đá răm, nhưng ở Hà Nội và thành phố bắt buộc phải bê tông nhựa đường v.v.. Thế mà ThS- KTS Nguyễn Xuân Anh vẫn chưa thấy đủ, hệ lụy là không có động lực phát triển cho Hà Nội và Tp. HCM bay cao, bay xa hơn nữa. Như vậy sẽ là có tội với đất nước vì thiếu cơ chế đặc thù, ưu tiên đặc biệt, chính sách đột phá để Hà Nội và Tp. HCM phát triển. Những núi tiền khổng lồ từ ngân sách Nhà nước, thậm chí cả đi vay (ODA) đã đổ vào cho Hà Nội nhiều năm nay nhưng chưa thể cứu, làm sống lại các con sông lấy chỉ có một ngày. Nguy hại hơn còn gia tăng khả năng ngập úng đô thị, xóa bỏ kết quả của 20 năm dự án chống ngập trước đó. Những núi tiền khổng lồ khác, thậm chí cả đi vay (ODA) đã đổ vào cho Hà Nội và Tp. HCM nhiều năm nay nhưng ùn tắc giao thông vẫn ngày càng tăng nặng. Cả hai lĩnh vực này hiện nay Bộ Xây dựng đã là ông trùm, Tổng Tư lệnh.

2. CẦN PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ:  Tác giả quan tâm nhiều nhất đến tài chính để phát triển đô thị, cần phát hành trái phiếu phát triển đô thị. Lo lắng này tôi nghĩ là thừa. Vì sao? Vì UBND có quyền “cưỡng chế, tịch thu” đất nông nghiệp của dân để giao cho các doanh nghiệp phát triển đô thị. Mấy năm qua đấu giá đất, tranh nhau, đắt như tôm tươi, tiền UBND thu về không thiếu. Năm 2008 khi Quốc hội và Chính phủ phê duyệt quy hoạch mở rộng Hà Nội do Bộ Xây dựng là tác giả, lãnh đạo các địa phương đã thi nhau bán rẻ đất nông nghiệp, nguồn kiếm sống, kế sinh nhai của nông dân cho khoảng 1.000 dự án phát triển đô  thị. Về lý thuyết bán nhiều đất sẽ thu về cho NSNN vô cùng nhiều tiền. Tiền người dân cả nước đổ vào mua các căn hộ, nhà liền kề, biệt thự tại 1.000 dự án đô thị trên cũng là khổng lồ. Cán bộ nhân viên và cả lãnh đạo các ngân hàng ôm tiền đổ vào phát triển đô thị. Nhà nhà, người người ôm tiền, vay mượn thêm đổ vào các khu đô thị mới thuần túy trên giấy. Khi đó tranh cướp nhau mua căn hộ, nhà liền kề, biệt thự trên giấy, tất cả chỉ trên giấy. Từ đó cho đến nay, lãi suất tiền gửi tiết kiệm liên tục là vô cùng thấp so với tăng giá bất động sản. Nếu chỉ có vài đồng gửi tiết kiệm, có thể cho qua, nhưng nếu tiền tấn, tiền tạ mà gửi tiết kiệm thì ngang bằng thấy nó đang cháy nếu so với tăng giá đất. Tổng tiền Việt kiều và nửa triệu người Việt lao động làm thuê ở nước ngoài gửi về Việt Nam khoảng 10 – 15 tỷ USD/năm. Vô cùng lớn trong số đó đã chôn vùi vào CÁC DỰ ÁN THẬT ĐỂ XÂY DỰNG CÁC KHU ĐÔ THỊ MA. Ngoài núi tiền của người dân nhỏ lẻ, vô vàn nhà đầu cơ nhỏ, các chủ dự án khu đô thị cũng vay ngân hàng vô cùng lớn, và họ cũng tự phát hành trái phiếu vô cùng nhiều. Nếu ThS- KTS Nguyễn Xuân Anh nói rằng thiếu vốn, thiếu tài chính để phát triển đô thị thì không thuyết phục. Bộ Xây dựng là Tổng tư lệnh ngành này nên đã hô hào hết sức vì nó.

Cách đây vài năm Bộ còn quyết định lấy tiền thuế của dân (30.000 tỷ đồng) để giải cứu thị trường bất động sản, thực chất là bỏ túi các nhà đầu cơ LƯỚT SÓNG, ĂN NGỌN THỊ TRƯỜNG NHÀ ĐẤT, chả kém gì thị trường chứng khoán SÒNG BẠC QUỐC GIA HỢP PHÁP, thanh khoản hàng ngày cả chục ngàn tỷ đồng. Cá lớn nuốt cá bé, cắn nhau tóe máu. Những núi tiền đánh bạc khổng lồ này đều được che ô mỹ miều “TIỀN ĐẦU TƯ CHO SẢN XUẤT KINH DOANH”. TIỀN ĐÁNH BẠC trên thị trường nhà đất cũng được Bộ Xây dựng coi là ĐỘNG LỰC PHÁT TRIỂN ĐẤT NƯỚC. Khi sóng nhà đất lên, một vạn nhà đầu cơ bán ra thu về, đút túi 50.000 tỷ đồng. Một vạn nhà đầu cơ khác ôm vào với kỳ vọng sẽ thu được 55.000 tỷ đồng trong vài tháng tới. Chẳng may là sóng xuống kéo dài, ngân hàng ép đòi nợ. Thế là họ khóc mếu “mất rồi, lỗ rồi”. Bộ Xây dựng đã khẩn cấp trình Thủ tướng Chính phủ “Phải giải cứu thị trường bất động sản để đất nước phát triển, để ngành xi măng, gạch, ngói, sắt thép phát triển, để công nhân ngành xây dựng không bị thất nghiệp v.v..”. Thủ tướng quá lo, phát sợ vì nếu không giải cứu sẽ là có tội với đất nước. 30.000 tỷ đồng giải cứu từ NSNN đã được Quốc hội thông qua.

ĐÔ THỊ MA TRÀN NGẬP KHẮP ĐẤT NƯỚC. Cho dù, giả sử bình quân mỗi người dân Việt Nam có 5 nhà, trong khi người Mỹ chỉ có 3 nhà, người Thụy Điển chỉ có 1 nhà thôi, vào năm 2045 kỷ niệm 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thì ước mơ của Bác Hồ ngày xưa và của Tứ trụ Triều đình hiện nay sánh vai với các cường quốc năm châu vẫn chỉ là khát vọng, ước mơ tinh khiết thuần túy. Vì NGƯỜI VIỆT CHÚNG TA VẪN ĐI TRÊN ĐÔI CHÂN GỖ ĐỂ PHÁT TRIỂN, GIA CÔNG VÀ LÀM THUÊ. Có vô vàn Thực tế/Sự thật để chứng minh cho điều này.

Thưa các bạn, viết nữa thì dài, sợ mang tiếng là quá nói thẳng, không thấy khen, mong các bạn thứ lỗi.

Trân trọng

Nguyễn Đức Thắng, Hà Nội, ngày 12/6/2025.